Chi phí logistics là gì đang là một trong những câu hỏi được quan tâm hàng đầu trong lĩnh vực vận tải và chuỗi cung ứng. Khi nền kinh tế toàn cầu ngày càng mở rộng, việc hiểu rõ chi phí logistics là gì đóng vai trò then chốt giúp doanh nghiệp tối ưu hóa hoạt động kinh doanh và nâng cao năng lực cạnh tranh. Theo báo cáo của Statista năm 2024, chi phí logistics chiếm khoảng 8% GDP toàn cầu, cho thấy tầm quan trọng không thể xem nhẹ của yếu tố này. Nắm bắt và kiểm soát chi phí logistics không chỉ giúp doanh nghiệp giảm thiểu rủi ro tài chính mà còn tối ưu hóa thời gian vận chuyển, nâng cao trải nghiệm khách hàng. Vậy chi phí logistics gồm những yếu tố nào, cách tính ra sao và làm thế nào để tối ưu hiệu quả nhất? Cùng khám phá chi tiết trong bài viết dưới đây.
Các thành phần cấu thành chi phí logistics
Chi phí logistics là gì không thể tách rời khỏi việc phân tích các thành phần chi tiết tạo nên tổng chi phí. Theo nghiên cứu của World Bank, một hệ thống logistics hiện đại có thể bao gồm nhiều hạng mục chi phí khác nhau:
-
Chi phí vận chuyển: Chiếm tỷ trọng lớn nhất trong tổng chi phí logistics, khoảng 50-70%. Bao gồm chi phí nhiên liệu, phí cầu đường, phí bến bãi, chi phí bảo trì phương tiện.
-
Chi phí lưu kho: Bao gồm phí thuê kho bãi, chi phí vận hành kho, chi phí bảo quản hàng hóa và chi phí thất thoát hư hỏng trong quá trình lưu kho.
-
Chi phí đóng gói và xử lý hàng hóa: Bao gồm vật liệu đóng gói, lao động bốc xếp, vận hành thiết bị hỗ trợ như xe nâng, băng chuyền.
-
Chi phí quản lý đơn hàng và quản trị chuỗi cung ứng: Bao gồm chi phí phần mềm quản lý, chi phí nhân sự điều phối, và chi phí hệ thống quản lý thông tin.
-
Chi phí bảo hiểm và an ninh: Đảm bảo an toàn cho hàng hóa trong quá trình vận chuyển và lưu kho.
Nhiều doanh nghiệp hiện nay vẫn đánh giá thấp vai trò của từng yếu tố này, dẫn đến việc tối ưu chi phí logistics chưa thực sự hiệu quả. Vậy làm sao để đo lường và kiểm soát từng hạng mục một cách chính xác?
Phân loại chi phí logistics theo từng giai đoạn
Chi phí logistics đầu vào
Chi phí logistics là gì trong giai đoạn đầu vào liên quan trực tiếp đến việc thu mua và vận chuyển nguyên liệu, bán thành phẩm từ nhà cung cấp về doanh nghiệp. Các chi phí này bao gồm:
-
Chi phí vận tải nội địa và quốc tế.
-
Chi phí thông quan, thuế nhập khẩu nguyên vật liệu.
-
Chi phí kiểm định chất lượng trước khi nhập kho.
Giai đoạn này ảnh hưởng lớn đến giá thành sản xuất sản phẩm cuối cùng. Một chiến lược quản lý logistics đầu vào tốt có thể giảm từ 5-10% tổng chi phí sản xuất.
Chi phí logistics nội bộ
Chi phí logistics nội bộ phát sinh trong suốt quá trình vận hành doanh nghiệp, từ kho bãi, dây chuyền sản xuất đến việc lưu kho thành phẩm. Các chi phí điển hình gồm:
-
Chi phí phân phối nội bộ giữa các kho.
-
Chi phí điều phối tồn kho, tối ưu hóa vị trí lưu trữ.
-
Chi phí tổ chức sản xuất liên quan đến vận chuyển bán thành phẩm.
Nếu doanh nghiệp không quản lý tốt logistics nội bộ, sẽ dẫn đến tồn kho ứ đọng, tăng chi phí lưu kho và giảm hiệu quả sử dụng vốn.
Chi phí logistics đầu ra
Chi phí logistics là gì khi xét đến khâu đầu ra? Đây là chi phí liên quan đến việc phân phối sản phẩm đến tay khách hàng cuối cùng:
-
Chi phí vận chuyển giao hàng.
-
Chi phí trả hàng, đổi hàng do sai sót vận chuyển.
-
Chi phí dịch vụ hậu mãi và chăm sóc khách hàng liên quan đến giao nhận.
Theo thống kê năm 2024 của McKinsey, chi phí đầu ra có thể chiếm tới 20-25% tổng chi phí logistics nếu doanh nghiệp hoạt động trong ngành bán lẻ hoặc thương mại điện tử.
Các yếu tố ảnh hưởng đến chi phí logistics
Yếu tố địa lý và khoảng cách vận chuyển
Khoảng cách địa lý là một trong những yếu tố quan trọng nhất quyết định chi phí logistics. Khoảng cách càng xa, chi phí vận chuyển, lưu kho trung gian và rủi ro giao hàng càng tăng cao. Một nghiên cứu cho thấy mỗi 100 km vận chuyển bằng xe tải có thể tăng thêm 2-3% tổng chi phí logistics.
Yếu tố mùa vụ và biến động thị trường
Chi phí logistics là gì khi xét đến yếu tố mùa vụ? Vào các thời điểm cao điểm như lễ Tết, Black Friday hoặc mùa thu hoạch nông sản, nhu cầu vận tải tăng đột biến làm chi phí logistics leo thang từ 15-30% so với bình thường. Biến động giá xăng dầu, tình trạng thiếu hụt container hay ách tắc cảng biển cũng làm chi phí tăng mạnh.
Chính sách thuế quan và quy định pháp lý
Những thay đổi về thuế nhập khẩu, hạn ngạch thương mại, quy định an toàn vận chuyển quốc tế đều ảnh hưởng trực tiếp đến chi phí logistics. Ví dụ, việc áp dụng thuế carbon đối với vận tải biển dự kiến sẽ làm tăng chi phí vận tải container xuyên lục địa thêm 5-7% vào năm 2025.
Phương pháp tính toán chi phí logistics hiệu quả
Tính theo tỷ trọng doanh thu
Một cách phổ biến là tính chi phí logistics như một tỷ lệ phần trăm doanh thu. Ví dụ, một doanh nghiệp ngành FMCG (Fast-Moving Consumer Goods) có thể chấp nhận mức chi phí logistics chiếm khoảng 7-10% tổng doanh thu.
Tính trên từng đơn vị sản phẩm
Chi phí logistics cũng có thể được phân bổ trên từng sản phẩm hoặc lô hàng, giúp doanh nghiệp dễ dàng định giá bán sản phẩm hợp lý và cạnh tranh hơn trên thị trường.
Sử dụng phần mềm quản lý logistics
Các phần mềm như SAP SCM, Oracle Transportation Management, hay hệ thống TMS (Transportation Management System) giúp doanh nghiệp theo dõi chi tiết từng loại chi phí, từ đó tối ưu hóa từng bước trong chuỗi cung ứng.
Cách tối ưu chi phí logistics hiệu quả cho doanh nghiệp
Tối ưu hóa mạng lưới kho vận
Một trong những chiến lược trọng yếu để giảm chi phí logistics là thiết kế lại mạng lưới kho vận sao cho phù hợp với nhu cầu thị trường. Việc đặt kho bãi gần các trung tâm tiêu thụ lớn hoặc các cảng biển quốc tế sẽ giúp rút ngắn thời gian vận chuyển và giảm đáng kể chi phí nhiên liệu.
Công ty CPTM xuất nhập khẩu VHS đã áp dụng thành công chiến lược này bằng cách xây dựng hệ thống kho hàng thông minh tại các vị trí chiến lược như TP. Hồ Chí Minh, Hải Phòng và Đà Nẵng, từ đó tiết kiệm được 15% tổng chi phí vận tải mỗi năm.
Áp dụng công nghệ tự động hóa
Sử dụng các giải pháp tự động hóa như robot kho vận, hệ thống quản lý kho WMS (Warehouse Management System) và hệ thống định vị phương tiện GPS giúp doanh nghiệp kiểm soát hàng hóa chặt chẽ hơn, đồng thời giảm thiểu lỗi con người và nâng cao hiệu suất hoạt động.
Theo báo cáo năm 2024 của Logistics Management, các doanh nghiệp áp dụng công nghệ tự động hóa vào kho vận đã giảm trung bình 20-30% chi phí vận hành so với phương pháp truyền thống.
Tăng cường hợp tác với đối tác logistics
Việc lựa chọn đúng đối tác logistics uy tín, giàu kinh nghiệm sẽ giúp doanh nghiệp tối ưu hóa tuyến đường vận chuyển, chia sẻ rủi ro và đàm phán mức phí dịch vụ tốt hơn. Công ty CPTM xuất nhập khẩu VHS đã thiết lập mối quan hệ hợp tác chiến lược với nhiều hãng vận tải hàng đầu như Maersk, DHL, giúp duy trì chi phí vận chuyển luôn ổn định ngay cả trong thời kỳ biến động thị trường.
Vai trò của chi phí logistics trong chiến lược kinh doanh
Ảnh hưởng đến giá thành sản phẩm
Chi phí logistics chiếm tỷ trọng không nhỏ trong giá thành sản phẩm. Việc kiểm soát chi phí logistics hiệu quả cho phép doanh nghiệp có khả năng điều chỉnh giá bán cạnh tranh hơn, gia tăng sức hấp dẫn đối với khách hàng.
Theo khảo sát của PwC, các doanh nghiệp tối ưu hóa chi phí logistics thành công thường tăng biên lợi nhuận gộp lên 2-4% so với mặt bằng chung ngành.
Nâng cao trải nghiệm khách hàng
Giao hàng đúng hẹn, sản phẩm nguyên vẹn, và quy trình hậu mãi hiệu quả đều là những yếu tố tạo dựng niềm tin từ khách hàng. Một hệ thống logistics tối ưu sẽ giúp doanh nghiệp đáp ứng nhu cầu khách hàng tốt hơn, từ đó xây dựng thương hiệu mạnh mẽ trên thị trường.
Công ty CPTM xuất nhập khẩu VHS luôn đặt mục tiêu “”logistics vì khách hàng”” làm trung tâm trong mọi chiến lược vận hành, nhờ vậy tỷ lệ khách hàng quay lại giao dịch đạt tới 87% trong năm 2024.
Các xu hướng mới trong quản lý chi phí logistics
Phát triển logistics xanh
Trước yêu cầu bảo vệ môi trường ngày càng cấp bách, logistics xanh đang trở thành xu hướng chủ đạo. Doanh nghiệp có thể giảm chi phí logistics bằng cách:
-
Sử dụng phương tiện vận tải điện hoặc hybrid.
-
Tối ưu hóa hành trình vận tải để giảm phát thải carbon.
-
Tái sử dụng bao bì, vật liệu đóng gói thân thiện môi trường.
Theo thống kê từ Global Logistics Report 2025, doanh nghiệp áp dụng logistics xanh không chỉ giảm chi phí vận hành từ 8-12%, mà còn được hưởng các ưu đãi thuế từ chính phủ.
Ứng dụng AI và dữ liệu lớn (Big Data)
AI và Big Data đang giúp các doanh nghiệp dự đoán nhu cầu vận chuyển, tối ưu hóa lộ trình giao hàng và phân tích hiệu quả chi phí logistics theo thời gian thực. Việc ứng dụng công nghệ này mang lại mức tiết kiệm chi phí lên tới 10-15% hàng năm.
Công ty CPTM xuất nhập khẩu VHS đã tiên phong triển khai các giải pháp AI để phân tích dữ liệu vận chuyển, từ đó liên tục điều chỉnh kế hoạch logistics nhằm đạt hiệu quả chi phí cao nhất.
Những câu hỏi liên quan đến chi phí logistics
Chi phí logistics là gì và tại sao lại quan trọng đối với doanh nghiệp?
Chi phí logistics là tổng chi phí phát sinh trong quá trình vận chuyển, lưu kho, đóng gói, phân phối hàng hóa. Đây là yếu tố trực tiếp ảnh hưởng đến giá thành sản phẩm, tốc độ giao hàng và mức độ hài lòng của khách hàng, từ đó quyết định năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp.
Chi phí logistics bao gồm những loại chi phí nào?
Chi phí logistics bao gồm chi phí vận chuyển, lưu kho, đóng gói, quản lý đơn hàng, bảo hiểm hàng hóa và các chi phí liên quan đến kiểm định, thuế quan, an toàn vận chuyển.
Làm thế nào để giảm chi phí logistics hiệu quả?
Doanh nghiệp có thể tối ưu hóa chi phí logistics bằng cách tối ưu mạng lưới kho bãi, ứng dụng công nghệ tự động hóa, hợp tác với đối tác logistics uy tín và áp dụng các giải pháp logistics xanh.
Công ty CPTM xuất nhập khẩu VHS đã áp dụng những biện pháp nào để tối ưu chi phí logistics?
Công ty CPTM xuất nhập khẩu VHS đã triển khai hệ thống kho vận tại các vị trí chiến lược, ứng dụng công nghệ tự động hóa và AI trong quản lý vận chuyển, đồng thời duy trì mối quan hệ chiến lược với các hãng vận tải hàng đầu thế giới để đảm bảo chi phí logistics luôn được kiểm soát hiệu quả.
THAM KHẢO THÊM
Các Nội Dung Đáng Quan Tâm
