Trong bối cảnh chuỗi cung ứng toàn cầu ngày càng mở rộng, việc quản lý chi phí logistics trở thành yếu tố then chốt quyết định hiệu quả kinh doanh của mỗi doanh nghiệp. Tuy nhiên, nhiều nhà quản lý vẫn băn khoăn chi phí logistics gồm những chi phí nào và làm thế nào để kiểm soát chúng một cách tối ưu nhất. Trên thực tế, chi phí logistics không chỉ đơn thuần là chi phí vận chuyển mà còn bao gồm nhiều yếu tố khác như chi phí lưu kho, chi phí đóng gói, chi phí bảo hiểm hàng hóa và chi phí xử lý hàng hóa tại cảng. Hiểu rõ cấu trúc và đặc điểm của từng khoản mục chi phí logistics sẽ giúp doanh nghiệp xây dựng chiến lược tiết kiệm chi phí, tối ưu hóa nguồn lực và nâng cao năng lực cạnh tranh trên thị trường quốc tế.
Các yếu tố cấu thành chi phí logistics hiện nay
Chi phí vận chuyển nội địa và quốc tế
Chi phí vận chuyển là thành phần lớn nhất trong tổng chi phí logistics. Theo khảo sát của Ngân hàng Thế giới, chi phí vận chuyển có thể chiếm từ 40% đến 60% tổng chi phí logistics tại nhiều doanh nghiệp Việt Nam. Bao gồm:
-
Cước phí đường bộ, đường biển, đường sắt và đường hàng không
-
Phí nhiên liệu, phụ phí vận tải (bù giá nhiên liệu, phí cầu đường, phụ phí mùa cao điểm)
-
Phí giao nhận hàng hóa tận nơi, phí trung chuyển giữa các kho hoặc cảng
Đáng chú ý, chi phí vận chuyển không chỉ phụ thuộc vào quãng đường mà còn chịu ảnh hưởng bởi điều kiện giao nhận (Incoterms), thời gian giao hàng và loại hình vận tải lựa chọn.
Chi phí lưu kho và bảo quản hàng hóa
Chi phí lưu kho chiếm tỷ lệ lớn trong hoạt động logistics, đặc biệt với các doanh nghiệp kinh doanh hàng hóa cần bảo quản lâu dài. Các khoản chi phí lưu kho bao gồm:
-
Phí thuê kho bãi theo mét vuông hoặc khối lượng
-
Chi phí quản lý kho, kiểm đếm, sắp xếp và xuất nhập hàng
-
Chi phí điện lạnh, an ninh, phòng cháy chữa cháy cho kho hàng
Theo dữ liệu của Hiệp hội Doanh nghiệp Dịch vụ Logistics Việt Nam (VLA), chi phí lưu kho trung bình chiếm khoảng 20% tổng chi phí logistics, một con số không thể bỏ qua khi xây dựng kế hoạch tối ưu tài chính doanh nghiệp.
Chi phí đóng gói và bao bì
Đóng gói hàng hóa không chỉ nhằm bảo vệ sản phẩm mà còn đáp ứng các yêu cầu vận chuyển, lưu trữ và thậm chí là tiêu chuẩn quốc tế. Chi phí đóng gói bao gồm:
-
Giá thành vật tư như thùng carton, pallet, màng co, dây đai
-
Chi phí nhân công đóng gói, dán nhãn
-
Chi phí thiết kế bao bì đặc thù cho từng loại sản phẩm
Nhiều doanh nghiệp thường bỏ qua chi phí này trong tính toán ban đầu, dẫn đến phát sinh ngoài kế hoạch. Sự khác biệt giữa việc dùng bao bì tiêu chuẩn và bao bì tùy chỉnh có thể ảnh hưởng lớn đến tổng chi phí logistics của doanh nghiệp.
Những chi phí logistics ẩn thường bị bỏ qua
Chi phí bảo hiểm hàng hóa
Bảo hiểm hàng hóa là khoản mục không bắt buộc theo pháp luật, nhưng cực kỳ cần thiết để hạn chế rủi ro tài chính trong vận chuyển. Các chi phí bảo hiểm bao gồm:
-
Phí bảo hiểm theo giá trị lô hàng
-
Phụ phí cho hàng hóa đặc biệt như hàng dễ vỡ, dễ cháy nổ
-
Chi phí giám định tổn thất (nếu có sự cố)
Nhiều doanh nghiệp chỉ nhận ra tầm quan trọng của bảo hiểm khi gặp sự cố lớn như đắm tàu, mất cắp hàng hóa hoặc thiên tai làm hư hỏng lô hàng. Do đó, tính toán chi phí logistics cần thiết phải đưa yếu tố bảo hiểm vào từ đầu để chủ động quản trị rủi ro.
Chi phí xử lý thủ tục và giấy tờ
Khi tìm hiểu chi phí logistics gồm những chi phí nào, không thể bỏ qua chi phí liên quan đến thủ tục giấy tờ. Bao gồm:
-
Phí khai báo hải quan, phí kiểm dịch, phí xin giấy phép nhập khẩu/xuất khẩu
-
Phí chứng từ vận tải (Bill of Lading, Airway Bill, Packing List)
-
Chi phí dịch vụ logistics như ủy thác xuất nhập khẩu, môi giới hải quan
Theo khảo sát năm 2024 của Bộ Công Thương, thời gian và chi phí làm thủ tục thông quan tại Việt Nam hiện còn cao so với khu vực, chiếm khoảng 10-15% tổng chi phí logistics.
Phụ phí phát sinh và chi phí rủi ro
Trong quá trình vận chuyển, doanh nghiệp có thể phát sinh thêm các chi phí như:
-
Phí lưu container tại cảng (demurrage) do chậm nhận/giao hàng
-
Phí lưu bãi (detention) do container sử dụng vượt thời gian miễn phí
-
Chi phí xử lý sự cố ngoài ý muốn như tai nạn, đình công, thiên tai
Những chi phí này nếu không được kiểm soát ngay từ đầu sẽ làm đội giá logistics, ảnh hưởng trực tiếp tới lợi nhuận doanh nghiệp.
Các yếu tố ảnh hưởng đến tổng chi phí logistics
Khoảng cách địa lý và đặc điểm hạ tầng
Chi phí logistics chịu tác động mạnh mẽ bởi khoảng cách vận chuyển và chất lượng hạ tầng giao thông. Ví dụ:
-
Khoảng cách càng xa, chi phí nhiên liệu và bảo trì phương tiện càng cao
-
Tình trạng tắc nghẽn giao thông, hệ thống cảng biển chưa đồng bộ sẽ làm tăng thời gian và chi phí vận chuyển
Theo báo cáo Logistics Performance Index (LPI) 2023, Việt Nam xếp hạng 43/160 quốc gia, cho thấy tiềm năng cải thiện hạ tầng vẫn còn rất lớn để tối ưu chi phí logistics.
Quy mô và đặc điểm hàng hóa
Quy mô lô hàng ảnh hưởng trực tiếp đến chi phí đơn vị vận chuyển:
-
Lô hàng lớn thường được ưu đãi giá cước thấp hơn lô nhỏ lẻ
-
Hàng hóa nặng, cồng kềnh, yêu cầu vận chuyển đặc biệt (hàng lạnh, hàng nguy hiểm) sẽ kéo theo chi phí logistics cao hơn
Hiểu rõ đặc điểm hàng hóa sẽ giúp doanh nghiệp lựa chọn giải pháp vận tải phù hợp và tiết kiệm chi phí nhất.
Giải pháp tối ưu chi phí logistics cho doanh nghiệp
Lựa chọn đối tác logistics uy tín
Một trong những yếu tố then chốt giúp doanh nghiệp tối ưu chi phí logistics chính là hợp tác với các đối tác vận chuyển và dịch vụ logistics chuyên nghiệp. Công ty CPTM xuất nhập khẩu VHS là một trong những đơn vị hàng đầu trong lĩnh vực logistics tại Việt Nam, cung cấp giải pháp tổng thể từ vận chuyển, lưu kho đến khai báo hải quan với chi phí cạnh tranh và dịch vụ minh bạch. Khi lựa chọn đối tác uy tín, doanh nghiệp có thể:
-
Được tư vấn giải pháp vận chuyển tối ưu về chi phí và thời gian
-
Hạn chế tối đa chi phí phát sinh ngoài kế hoạch
-
Được hỗ trợ xử lý các thủ tục xuất nhập khẩu nhanh chóng, hiệu quả
Đặc biệt, VHS luôn cập nhật công nghệ logistics hiện đại, giúp khách hàng theo dõi đơn hàng theo thời gian thực, từ đó chủ động trong việc quản lý chuỗi cung ứng.
Ứng dụng công nghệ vào quản lý logistics
Việc ứng dụng các giải pháp công nghệ như hệ thống quản lý vận tải (TMS), hệ thống quản lý kho (WMS), phần mềm ERP tích hợp logistics sẽ giúp doanh nghiệp:
-
Tự động hóa quy trình vận chuyển và lưu kho
-
Giảm thiểu sai sót do thao tác thủ công
-
Nâng cao khả năng dự báo và tối ưu tuyến đường vận tải
Theo số liệu từ Deloitte năm 2024, các doanh nghiệp áp dụng số hóa trong logistics có thể tiết kiệm trung bình từ 10% đến 20% tổng chi phí logistics mỗi năm.
Công ty CPTM xuất nhập khẩu VHS hiện đang triển khai các nền tảng quản lý logistics điện tử, hỗ trợ doanh nghiệp tiết kiệm chi phí vận hành, đồng thời nâng cao trải nghiệm dịch vụ.
Tối ưu quy trình kho bãi và vận chuyển
Để giảm chi phí logistics, doanh nghiệp cần tối ưu hóa hoạt động kho bãi và vận tải nội bộ:
-
Thiết kế hệ thống kho hợp lý nhằm giảm quãng đường di chuyển trong kho
-
Áp dụng mô hình lưu kho đa điểm để rút ngắn khoảng cách giao hàng
-
Sử dụng phương tiện vận chuyển phù hợp, tận dụng tối đa công suất xe
Công ty CPTM xuất nhập khẩu VHS tư vấn cho khách hàng các giải pháp thiết kế kho thông minh và tối ưu hóa hành trình vận tải, góp phần tiết kiệm đáng kể chi phí logistics cho mỗi lô hàng.
Những lưu ý khi hoạch định chi phí logistics
Xây dựng kế hoạch tài chính chi tiết
Trước khi triển khai hoạt động logistics, doanh nghiệp cần lập kế hoạch tài chính rõ ràng, bao gồm:
-
Dự báo chi phí vận chuyển, lưu kho, đóng gói, bảo hiểm, phụ phí phát sinh
-
Thiết lập quỹ dự phòng cho các tình huống bất ngờ như thiên tai, đình công
-
Tính toán giá thành sản phẩm có bao gồm toàn bộ chi phí logistics để chủ động định giá bán
Việc lập kế hoạch tài chính bài bản giúp doanh nghiệp không chỉ kiểm soát chi phí mà còn chủ động hơn trong chiến lược kinh doanh.
Đàm phán hợp đồng logistics có lợi
Trong quá trình ký kết hợp đồng với nhà cung cấp dịch vụ logistics, doanh nghiệp cần lưu ý:
-
Yêu cầu báo giá chi tiết, minh bạch tất cả các loại phí
-
Đàm phán điều khoản miễn phí lưu kho, lưu container trong thời gian hợp lý
-
Quy định rõ trách nhiệm và chi phí xử lý khi xảy ra sự cố vận chuyển
Công ty CPTM xuất nhập khẩu VHS với kinh nghiệm hơn 10 năm hoạt động trong lĩnh vực logistics luôn hỗ trợ khách hàng đàm phán các điều khoản có lợi nhất, đảm bảo an toàn và tiết kiệm chi phí cho hoạt động xuất nhập khẩu.
Câu hỏi liên quan về chi phí logistics và giải đáp
Chi phí logistics gồm những chi phí nào?
Chi phí logistics bao gồm chi phí vận chuyển, lưu kho, đóng gói, bảo hiểm hàng hóa, chi phí làm thủ tục giấy tờ và các khoản phụ phí phát sinh trong quá trình vận chuyển và lưu trữ hàng hóa.
Chi phí vận chuyển có phải là chi phí logistics duy nhất không?
Không. Mặc dù chi phí vận chuyển thường chiếm tỷ trọng lớn nhưng logistics còn bao gồm nhiều khoản khác như chi phí lưu kho, đóng gói, bảo hiểm và chi phí thủ tục hành chính.
Doanh nghiệp nhỏ có thể làm gì để giảm chi phí logistics?
Các doanh nghiệp nhỏ nên tập trung vào việc chọn đối tác logistics uy tín như Công ty CPTM xuất nhập khẩu VHS, sử dụng công nghệ để quản lý vận chuyển, tối ưu hóa quy trình kho bãi và thương lượng giá cước vận tải hợp lý.
Chi phí logistics ảnh hưởng thế nào tới giá thành sản phẩm?
Chi phí logistics là yếu tố cấu thành quan trọng của giá thành sản phẩm. Nếu chi phí logistics cao, giá bán sản phẩm sẽ khó cạnh tranh, làm giảm khả năng tiêu thụ và lợi nhuận doanh nghiệp.
THAM KHẢO THÊM
Các Nội Dung Đáng Quan Tâm
